Kasy rejestrujące – jakie sankcje mogą grozić za niedopełnienie obowiązków?

Podatnicy zobowiązani, zgodnie z ustawą o podatku VAT do ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy fiskalnej, którzy przegapili termin jej instalacji, powinni mieć świadomość, jakie kary za to im grożą. Pierwsza negatywna konsekwencja to utrata prawa do ulgi z tytułu zakupu tejże kasy, kolejna konsekwencja to kara wymierzona na podstawie Kodeksu karno skarbowego (Dz.U. 1999 Nr 83, poz. 930 z póź.zm) lub/i sankcja w wysokości 30 % podatku naliczonego od zakupów, które potem posłużyły sprzedaży niezaewidencjonowanej za pomocą kasy fiskalnej.

Utrata ulgi

Pierwsza konsekwencja niepodlegająca dyskusji, to utrata prawa do ulgi przy zakupie kasy fiskalnej. W ustawie o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535 z póź.zm.) w art.  111 ust. 4 jest zapisane: „Podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień  rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł.”  Co oznacza, iż podatnicy, którzy tego terminu nie dotrzymali tracą prawo do skorzystania z ulgi przy zakupie kasy fiskalnej. I tu już za wiele nie zmienimy.

Mandat czy sankcja?

W przypadku osób fizycznych druga konsekwencja niedotrzymania terminu instalacji kasy fiskalnej, tj. kara wymierzona na podstawie Kodeksu karno skarbowego, jest powiązana z sankcją w wysokości 30% podatku naliczonego od zakupu towarów i usług. Zgodnie bowiem z art. 111 ust. 2 w/w ustawy o podatku od towarów i usług: „W przypadku stwierdzenia, że podatnik narusza obowiązek określony w ust. 1, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej ustala za okres do momentu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.”

Oznacza to, że są dwie możliwości, podatnik może zostać ukarany zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym (art. 60 § 1, art. 62 § 1 i 4) albo zgodnie z ustawą o podatku VAT (art.111 ust.2). Sankcja 30% będzie dotyczyć sytuacji, kiedy to sam podatnik zorientuje się, że nie dotrzymał terminu instalacji kasy fiskalnej. Wówczas podatnik może dokonać instalacji kasy oraz jej zgłoszenia do urzędu skarbowego wraz z tzw. czynnym żalem. Wtedy to, na mocy art. 16 Kodeksu karnego skarbowego, podatnik nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, bowiem po popełnieniu czynu zabronionego złożył czynny żal, tj. zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Dzięki czemu może uniknąć kary wynikającej z Kodeksu karnego skarbowego. Podatnik otwiera wtedy drogę do nałożenia sankcji zgodnie z cytowanym wcześniej artykułem 111 ust. 2 ustawy o podatku VAT.

Błędnie, zatem przedstawia się w różnych interpretacjach tego artykułu ustawy o podatku VAT, że sankcja ta nie dotyczy osób fizycznych. Nigdzie w treści artykułu 111 jest napisane że dotyczy on jedynie osób prawnych i takiego wniosku nie można wysnuć na podstawie wykładni językowej. Z zapisu art. 111 ust. 2 wynika wyraźnie, że dodatkowego zobowiązania nie ustala się w stosunku do tych osób, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność
z Kodeksu karnego skarbowego. W sytuacji, gdy podatnik unika tej odpowiedzialności, wykorzystując instytucję czynnego żalu, sam otwiera drogę do sankcji zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy o podatku VAT. Mało tego sam na siebie donosi, być może będąc w błędnym przeświadczeniu, że skoro to on przyznaje się do popełnionego czynu zabronionego, naprawia swój błąd, to uniknie w związku z tym kary. No cóż, nic bardziej mylnego. Urząd skarbowy mając już informację, że u konkretnego podatnika nastąpiło opóźnione zainstalowanie kasy fiskalnej, może przyjść na kontrolę za rok lub dwa i zgodnie z prawem, na dzień dzisiejszy obowiązującym, nałożyć sankcję w wysokości 30% podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, a których? Czy wszystkich ?  To już jest temat na inny artykuł.